80 – 90% lan bị thối ngọn, thối mầm vì tưới quá nhiều nước hay quá thường xuyên trong thời tiết lạnh.

 

 Lan quá xơ xác, 80-90% trường hợp nguyên nhân là do thiếu nước trong khi thời tiết quá nóng, hay vừa trải qua một màu đông lạnh lẽo.

   

- Cây tươi tốt, thân, củ, lá căng bóng, mầm non mọc mạnh lá cây đủ nước.

- Nhấc chậu lên, thấy nước chảy ra là dấu hiệu của thừa nước, đọng nước trong chậu.

- Thấy chậu nhẹ hơn bình thường, thân, lá nhăn nheo và có màu xám bạc là thiếu nước.

 

- Cuối xuân, đầu hè lan bắt đầu mọc, thì 2-3 ngày tưới một lần.

- Vào mùa thu khi cây đã bớt tăng trưởng cách 5-7 ngày tưới một lần.

- Vào mùa đông khoảng 10-15 ngày tưới một lần.

 

 Các cây lan còn xanh lá vẫn tưới lượng như bình thường, nhưng số lần tưới thưa bớt đi và tránh để cây quá khô nhất là những cây lan Paphiopedilum, Stanhopea rễ lúc nào cũng phải ẩm. Trái lại, những cây đã rụng lá như Dendrobium Chysis…chỉ nên phun sương hoặc tưới sơ qua.

 

- Những cây lan trồng trong chậu nhỏ phải tưới nước thường xuyên hơn những cây trồng trong chậu lớn vì chậu nhỏ mau khô. Ví dụ: khi nhiệt độ khoảng 29 độ C chậu nhỏ đường kính 10cm chỉ khoảng 2 ngày là khô nước, trái lại những chậu lớn có thể tích khoảng 4m3 thì 4-5 ngày mới khô. 

- Bên cạnh còn tùy thuộc vào vật liệu trồng cây, nếu vật liệu thoát nước và lâu thấm phải tưới thường xuyên hơn, khi để vật liệu quá khô phải tưới nước thật lâu mới ngâm vào trong vỏ gỗ được.

 

 Tưới nước ở trên ngọn sẽ có một số nước theo lá chảy ra ngoài chậu nhưng lá sẽ thấm nước làm cho cây đỡ khô khan và được mát mẻ hơn. Nhưng không nên tưới vào lúc đang có nắng.

 

 Vào mùa hè nên tưới vào lúc chiều tối để lan chậm bốc hơi hơn làm cho cây mát mẻ. Mùa thu đông và mùa xuân không nên tưới vào chiều tối vì ban đêm lạnh xuống cây dễ bị thối ngọn. Bạn nên lưu ý không nên tưới lan khi nhiệt độ dưới 15 độ C.

 

 Nước mưa tốt hơn cả, nhưng ở gần thành phố không khí thường bị ô nhiễm nên nước mưa cũng không tốt. Nước ao, hồ hay nước giếng có chỉ số đóng cặn dưới 300ppm. Nước máy thường có chlorine để sát trùng không tốt cho cây, nên chứa vào thùng từ 5-7 ngày mới dùng được.

 

- Không nên tưới bằng nước lọc, vì lượng muối trong loại nước này khá cao. Trái lại, nếu lọc bằng Sodium Chloride có thể dùng để tưới lan được. 

- Nước R.O quá tốn kém vì mất 4-5 lít nước mới có 1 lít nước lọc, vả lại các khoáng chất cho lan đã bị lọc hết. Ngoại trừ những loại lan cần nước tinh khiết, không cạn như Disa, Dracula…thì có thể sử dụng loại nước này.

- Vì chậu quá chật, cây đã lớn không đủ chỗ cho cây non mọc, sẽ làm nứt chậu, thường gặp ở lan đất hay cây mọc lan ra ngoài thành chậu.

- Sau 3-4 năm, vật liệu trồng cây đã mục nát, trở thành đất bùn, do đó khi tưới nước sẽ đọng lại làm thối rễ.

- Sau một thời gian muối ở trong nước tích tụ lại làm chết rễ.

- Khi cây có dấu hiệu bị bệnh cần lấy cây ra khỏi chậu xem xét bộ rễ, chữa trị rồi trồng vào vật liệu mới.
 

- Nhiều giống lan như Cattleya, Dedrobium cần phải để khô rễ rồi mới tưới. Nếu chậu quá lớn chứa nhiều nước làm rễ lan lúc nào cũng ẩm ướt. Nguyên lý khi khô rễ sẽ mọc dài ra để tìm nước nếu trong chậu quá ẩm ướt rễ sẽ không mọc thêm.

- Nhiều loại lan như Dendrobium, Cymbidium ưa trồng trong chậu chật hẹp, nếu trồng trong chậu quá rộng lan sẽ không ra hoa.
 

Mỗi loại chậu đều có những ưu và nhược điểm riêng, nhưng yêu cầu chung là nên chọn chậu có nhiều lỗ thoát nước. Chậu đất mau khô và dễ vỡ, chậu nhựa cây dễ bị lật và làm thoát nước.
 

Khi cắt lá hay thân cây lan cần phải đốt dao, kéo để tránh cây bị nhiễm bệnh, lây bệnh từ cây này sang cây khác. Nhiều ý kiến cho rằng phải đốt dụng cụ cắt đến khi nào thấy dụng cụ đỏ len, nhưng thực tế chỉ cần đốt mỗi bên 5-10 giấy là đủ tùy vào ngọn lửa mạnh hay yếu. Lưu ý sau khi đốt xong nên lau sạch dụng cụ trước khi cắt.
 

Hóa chất Chlorine, Chlorox hay cồn chỉ có thể sát trùng nhưng không thể diệt trừ vi khuẩn, virus được. Hơn nữa Chlorox sẽ là cho dao kéo bị rỉ sét.
 

Lý do bạn nên ngâm vật liệu trước khi trồng như sau:

- Nếu không ngâm các vật liệu còn khô sẽ hút hết chất ẩm làm cho cậy bị khô rễ, thân, lá cây bị teo tóp lại.

- Mỗi khi tưới vật liệu chỉ ướt bên ngoài, không thấm vào bên trong lõi và rất mau khô.

- Ngâm sẽ làm chết các loại côn trùng hoặc làm ung thối trứng côn trùng bám vào đó.

- Ngâm đá và rêu để lọc hết chất cát bẩn còn bám vào đó.

- Ngâm tối thiểu 24 giờ, ngoài trừ vỏ dừa phải ngâm 4 lần, mỗi lần 2 ngày.
 

Nếu lan của bạn có những dấu hiện trên là do một số nguyên nhân như: Cây quá khô; Độ ẩm quá thấp; Rễ cây bị chết nên không hút nước nuôi cây.
 

- Rễ lan bị chết là do các nguyên nhân như: Bị úng nước hay bị khô; Bị đọng nước; Bị nhiễm bệnh; Bị quá lạnh hay quá nóng.

- Thông thường rễ lan 2-3 năm rễ lan sẽ chết ngoại trừ những giống lan như: Vanda, Renanthera, Rhynchostylis,…
 

- Cattleya là giống phong lan thường mọc trên cây và rễ có khuynh hướng mọc tự do dễ tìm được nước hay hơi ẩm. Do đó hiện tượng mọc lên trên hay ra ngoài chậu thường gặp ở các giống  Dendrobium Specisum var grandiflorum và Ansiella africana.

- Nếu thấy rễ màu xám và đầu rễ màu xanh thì tốt nếu không là vật liệu trong chậu đã mục cần phải thay.
 

Lan không nở là do các nguyên nhân như: thiếu nắng; cây chưa đủ lớn; rễ yếu ớt vì vật liệu trồng đã mục; vì tưới quá nhiều nước, nước tưới không thích hợp; nhiệt độ ban ngày và ban đêm như nhau; ban đêm vẫn còn đèn sáng.
 

Đây là đặc điểm bình thường khi mật tiết ra từ cành hoa hoặc các mầm non. Nên cho nước ấm vào bình phun cho vết mật đọng tan đi, nếu không sẽ thu hút kiến và rệp đến. Nếu để vết mật khô sẽ biến thành muội nấm đen có hại cho cây và lá.
 

Trên đây là một số câu hỏi là giải đáp một số kinh nghiệm về trồng lan. Hy vọng sẽ giúp bạn tích lũy thêm kinh nghiệm để chăm sóc vườn lan của mình.